๑. พยัญชนะที่ไม่ปรากฏสระใดประกอบให้เข้าใจว่ามีเสียงสระ อะ อยู่ด้วย ให้อ่านออกเสียงเหมือนมีสระ อะ ประกอบ ไม่ต้องอ่านออกเสียง อะ เต็มเสียงนัก เพราะ อะ เป็นสระเสียงสั้น (รัสสะ) และเป็นเสียงเบา (ลหุ) เช่น สรณํ อ่านออกเสียงว่า สะ-ระ-ณัง
๒. พยัญชนะที่มีจุด (พินทุ) อยู่ข้างล่าง แสดงว่าพยัญชนะตัวนั้นเป็นตัวสะกด ห้ามออกเสียง เช่น
พหุปฺปเทหิ อ่านออกเสียงว่า พะ-หุป-ปะ-เท-หิ
(ห้ามออกเสียงว่า พะ-หุ-ปะ-ปะ-เท-หิ)
อุณฺณานาภี อ่านออกเสียงว่า อุณ-ณา-นา-ภี
(ห้ามออกเสียงว่า อุ-ณะ-ณา-นา-ภี)
เมตฺตํ อ่านออกเสียงว่า เมต-ตัง คำอื่นๆ ก็เช่นเดียวกัน
๓. ถ้าพยัญชนะที่อยู่ข้างหน้าพยัญชนะตัวที่มีจุด ไม่ประกอบด้วยสระใดๆ ให้อ่านออกเสียงดุจไม้หันอากาศในภาษาไทย เช่น
ปฏิกฺกมนฺตุ อ่านออกเสียงว่า ปะ-ฏิก-กะ-มัน-ตุ
วิรูปกฺเขหิ อ่านออกเสียงว่า วิ-รู-ปัก-เข-หิ
สตฺตา อ่านออกเสียงว่า สัต-ตา
๔. เฉพาะพยัญชนะ ๔ ตัวนี้ คือ ย ร ล ว ถ้าอยู่หลังพยัญชนะตัวอื่น ให้ออกเสียงผสมกับพยัญชนะตัวหน้า โดยออกเสียงควบกล้ำกัน อย่าออกให้เต็มเสียง เช่น
ฉพฺยาปุตฺเตห อ่านออกเสียงว่า ฉัพ-พยา-ปุต-เต-หิ
ภทฺราน อ่านออกเสียงว่า ภัท-ทรา-นิ
อินฺทฺริยานิ อ่านออกเสียงว่า อิน-ทริ-ยา-นิ
วากฺยํ อ่านออกเสียงว่า วาก- กยัง
เสียง พ ซึ่งเป็นตัวสะกดในคำแรก กับ ย ให้ออกเสียงควบกล้ำกัน คือ คล้ายๆ จะออกเป็น ฉัพะยา คือคล้ายกับ เสียง พ ทำหน้าที่เป็นตัวสะกดด้วย และแบ่งเสียงไปควบกับ ย ด้วย แม้คำอื่นๆ ก็เช่นเดียวกัน
๕. จุดโปร่ง หรือ นิคคหิต (อํ) จัดเป็นพยัญชนะตัวหนึ่งในภาษาบาลี ประกอบกับสระ อะ อิ อุ คือ อํ อึ อุ ออกเสียงเป็น อัง อิง อุง
เช่น สรณํ หึสิ กาตุ อ่านออกเสียงเป็น สะระณัง หิงสิ กาตุง ตามลำดับ
๖. ส มีเสียงคล้าย ตัว s ในภาษาอังกฤษ และแม้เป็นตัวสะกด ก็ให้ออกเสียงได้เล็กน้อย เช่น
กสฺมา อ่านออกเสียงว่า กัสะมา
ตสฺมา อ่านออกเสียงว่า ตัสะมา
๗. พยัญชนะ ย ที่ซ้อนหน้าตัวเอง ในคำว่า อาหุเนยฺโย ปาหุเนยฺโย ทกฺขิเณยฺโย เสยฺโย วิญฺเญยฺยํ วฑฺเฒยฺยํ ให้อ่านออกเสียงคล้าย อัยยะ ห้ามออกเสียง เป็น เอยยะ เช่น
อาหุเนยฺโย อ่านออกเสียงว่า อา-หุ-ไนย-โย
ปาหุเนยฺโย อ่านออกเสียงว่า ปา-หุ-ไนย-โย
วิญฺเญยฺยํ อ่านออกเสียงว่า วิญ-ไญย-ยัง เป็นต้น
๘. คำที่ลงท้ายด้วย ตฺวา ตฺวาน ให้ออกเสียงตัว ต สะกด และออกเสียงตัว ต นั้นอีกกึ่งเสียง เช่น
กตฺว อ่านออกเสียงว่า กัต - ตวา
กตฺวาน อ่านออกเสียงว่า กัต - ตวา - นะ
คเหตฺวา อ่านออกเสียงว่า คะ-เหต- ตวา
สริตฺวา อ่านออกเสียงว่า สะ-ริต-ตวา
